Comfort Zone ?

Some thoughts from the banks of Basavangudi Aquatic Center ( 26/11/2013)

We attended the 13th National Paralympic Championship from 10th to 12th November. Rucha participated in Down's Syndrome Open catagory and did swim to the best of her ability.
Last two days have been an eye opener for me. I saw physically challenged participants swimming at speed almost near to that of normal people I have seen. I realized for the first time the difficulty these people face in their living. Further more difficult is to stay happy despite of these challenges and sympathies of people. It was astonishing to see people having no hands, no legs or not even both swim like fish and hats off to  their winning spirit.
This brought back my memories when we took Rucha with her medical reports to Dr. Jyotsna Padalkar, her pediatrician. She almost instantly said that ' you are fortunate to have a child with down's syndrome. For, if God wishes  that you should parent a disabled child, Down's Syndrome is the least form of disability'. We could not understand her words as we were still under the thought process of 'why us?'
We are really fortunate to have a mentally challenged child with no challenge on physical side!
I saw swimmers without limbs taking care of them on their own without complaining a word of their disability. I saw them chatting and rejoicing with their fellow swimmers.
I started feeling to be Blessed with no physical and mental challenge at all. In fact I feel that all of us are actually blessed by god to be ' Normal'. Then why do we complain and curse our fate when we fail to achieve what we want to achieve? we all have a fear of competition, at least those who have habit of leaving their comfort zone. But the very fact that we do have a comfort zone makes us complain about challenges, as we know that we can go back and stay in our so called ' comfort zone'. I saw people having a daily challenge and no comfort zone at all.
Every day is a competition with challenges in front of them and yet they are happy and maintain the competitive spirit and desire to win!
This brings another and very powerful thought in my mind. Our comfort zone, is it real or imaginary? It's for sure that even if it is there it is not perpetual. Then what do we mean by 'real'? Where does the spirit of competition originate? we all know somewhere deep inside that our comfort zone is not perpetual. Then is it that we fight for keeping this zone and then set our limit for ourselves for our contribution in this endeavor? Do we see beyond this limit? Do we seek to build comfort for all around us?
Some questions I am still searching answers for! I am sure I made up my mind to go beyond!!
Thanks and Regards,
Satyajit Chitale

Traslation by Shri. Vinayak Thatte, My Brother ( In Law)

सत्यजितच्या सखोल विचारांचा स्वैर भावानुवाद

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

बंगलोरमधील बसवनगुडी येथील जलतरण केंद्राच्या कांठावर असतांना, मनांत उमटलेले कांही विचार -

आम्ही येथे, १० ते १२ नोव्हेंबर दरम्यान आयोजित केलेल्या १३व्या राष्ट्रीय स्तरावरच्या विशेष व्यक्तींच्या खास स्पर्धांसाठी आलेलो आहोत. रुचाने डाऊन सिंड्रोमच्या खुल्या प्रवर्गात भाग घेऊन, तिच्या परीने अतिशय उत्तम पोहोण्याचे प्रात्यक्षिक दाखविलेले आहे.

गेल्या दोन दिवसात मी येथे जे पाहिले, त्याने जणू माझे डोळे उघडले गेले असे म्हणता येईल. शारीरिक विकलांगता असलेले स्पर्धकसुद्धा, धडधाकट व्यक्तींच्या इतका वेग गाठून पोहोत होते. तेव्हा, मला पहिल्यांदाच जाणवले की त्या लोकांचे साधे जगणे देखील किती परिश्रमांचे आहे. व अशा उण्या शरीरासह लोकांच्या सहानुभूतीचे घाव झेलत, आनंदी राहणे म्हणजे खरोखरीची कमालच आहे. हात नसलेले, पाय नसलेले अथवा हात-पाय दोन्ही नसलेले स्पर्धक जेव्हा पाण्यात मासोळीसारखे इकडून तिकडे फिरतांना पाहिले, तेव्हा खूप भरून आले. त्यांच्या विजिगिषु जिद्दीला मानाचा मुजरा.

ह्या अनुभवाने मला भूतकाळात ओढून नेले. ज्यावेळी आम्ही रुचाला तिच्या सर्व वैद्यकिय अहवालांसह,  बालरोगतज्ञ ज्योत्स्ना पडळकरांकडे नेले होते तेव्हांच्या आठवणी जाग्या झाल्या. तेव्हांच त्या म्हणाल्या होत्या की, इतर कुठच्याही विकलांगतेने पीडलेल्या बाळाऐवजी केवळ डाऊन सिंड्रोमच असलेले मूल तुम्हांला झालं आहे, यात देवाची दया आहे असं माना. कारण, पुढे पुढे कमीत कमी परावलंबी ठरत जाणारी  ही  मुलगी वाढविण्याचे पालकत्व, इतर अभावग्रस्त मुलांना मोठे करण्याच्या जबाबदारी एव्हढे कठीण नक्कीच नाही. परंतु, त्या वेळेस आम्ही "आमचेच नशिब असे कां ?" या विचाराच्या वावटळीत भिरकटल्याने, डॉक्टरांच्या बोलण्याचा मतितार्थ समजू-उमजू शकलो नव्हतो.

आत्ता कुठे, आम्हांला समजत आहे की बौद्धिक कमतरतेपेक्षा शारीरिक व्यंग असणे हे मुलांच्या/पालकांच्या साठी अधिक दुर्दैवी असते.

इथे, ते अवयवहीन जलतरणपटू त्यांच्या विकलांगतेचा जराही उल्लेख किंवा बाऊ न करतां, कौतुकास्पदरित्या आत्मनिर्भर राहून इतरांबरोबर गप्पागोष्टीच काय पण धमाल मौजमस्ती देखील करत होते.

मग मला जाणवू लागले की, सुदैवाने मला शारीरिक अथवा बौद्धिक अशी कुठचीही समस्या नाही आणि आपल्या समाजातील आपण अधिकांश लोक हे सर्वार्थाने तंदुरुस्त असण्याची देणगी प्राप्त झालेले आहोत. तर अशा परिस्थितीत, उगाचच तक्रारी करत कुंथत राहण्याचे व कांही मिळविण्यात अपयशी ठरल्याबरोबर नियतीच्या नांवाने खडे फोडण्याचे प्रयोजनच काय ? मला वाटते की त्याचे कारण, आपल्या मनात दडलेल्या सुप्त भीतित आहे. आपण, आपले "अल्पसंतुष्टी आरामातच इतिकर्तव्यता" म्हणजेच अआइ नामे मानसिक कवच कुरवाळत बसतो आणि त्याच्या  परिघाबाहेर असलेल्या स्पर्धात्मक जगण्याला घाबरून कशावर तरी खापर फोडून चक्क पळ काढतो. हेच मानसिक अआइ क्षेत्र, बहुतेक व्यक्तींना आव्हानांपासून परावृत्त करत ज्याच्या त्याच्या कोषात डांबून ठेवत असावे. पण अनेकदा ज्यांचे साधे जगणे ही एक अहोरात्र चालणारी लढाई आहे, अशीही माणसे आपण बघतो. त्यांचे कुठे असते अआइ वर्तुळ, तरीदेखील ते लढवय्ये, जगत असतात ना ?

ते नुसते जगतच नाही तर आपल्यापुढील जीवघेणी आव्हाने आणि हरघडीची स्पर्धा यांना हसत खेळत सामोरे जाऊन, विजयश्रीची दुर्दम्य आकांक्षा कायम जागृत ठेवतात.

या अनुषंगाने एक सणसणीत विचार मनात डोकावला. जीवनातील कर्तृत्वावर पाश आवळणारे हे मानसिक अआइ क्षेत्र खरे आहे की काल्पनिक ? आणि जरी खरे आहे असे गृहित धरले तरी ते जन्मठेपी बेड्यांसारखे कायमस्वरूपी मजबूत तर मुळीच नसेल. मग खरं काय आणि खोटं काय ? आव्हाने पेलण्याची स्पर्धात्मक जीवनवृत्ती कशी व कुठे निर्माण होत असेल बरे ? असा प्रश्न पडण्याचे कारण -  नेहमी, आपण शक्यतोवर अआइ रिंगण न तोडण्याची घाबरट प्रवृत्ती (की निवृत्ती ?) जोपासून स्वतःला खोड्यात अडकवून घेण्याची धडपडच काय ती करत राहतो व आसपासचे इतर सामाजिक भान हरवून बसतो.

अशा कांही सलणाऱ्या सवालांच्या समाधानकारक समस्यापूर्तीसाठी, मी तरी "अल्पसंतुष्टी आरामातच इतिकर्तव्यता" म्हणजेच अआइचे जोखड दूर झुगारुन त्यापुढची अक्षरेही जीवनाच्या पाटीवर लिहून बघण्याचा निश्चय केला आहे.

आपला,

सत्यजित चितळे.